Nguồn Gốc Giòng Họ NGÔ CÔNG

Lược sử:
Đất Bãi-Xan được thành lập vào cuối thế kỷ 18 (c.1780). Tổ tiên chúng ta là những người Công Giáo trung thành vì trốn nạn bắt đạo Gia-Tô (Thiên Chúa) dưới triều đại các vua nhà Nguyễn mà phải rời quê hương miền Trung (Quãng Nam, Bình Thuận) vào lập nghiệp ở đất Trà Vinh (Preah Trapeang) nầy. Nguyên vùng đất Tầm-phong-long nầy trước kia là của Chân Lạp. Sau khi Quốc vương Chân Lạp là Nặc Nguyên mất (năm 1757, Đinh Sửu thứ 19, đời Thế Tông), Nặc Nhuận là chú họ liền dâng hai xứ Preah Trapeang và Basac (tức vùng Trà Vinh, Ba Thắc) cho chúa Nguyễn để được lên ngôi vua. Nhưng sau đó, Nặc Nhuận bị con rể giết chết và cướp ngôi. Con trai Nặc Nhuận là Nặc Tôn chạy sang Hà Tiên cầu cứu. Mạc Thiên Tứ, lúc đó đang là Tổng Binh Đại Đô Đốc Hà Tiên, đứng ra sắp xếp, xin chúa Nguyễn cho Nặc Tôn làm vua Chân Lạp. Chúa Nguyễn thuận và sai Mạc Thiên Tứ cùng tướng sĩ hộ tống đưa Nặc Tôn về nước. Để tạ ơn, Nặc Tôn dâng Tầm Phong Long (vùng đất giữa Sông Tiền và Sông Hậu) cho chúa Nguyễn.

Bốn giòng họ chính ở Bãi-Xan:
Cư ngụ tại Bãi-Xan có 4 giòng họ lớn là họ Lê, họ Trần, họ Nguyễn và họ Ngô. Theo lịch sử Bãi-Xan thì cả 4 giòng họ nầy đều có nguồn gốc từ miền Trung.

- Họ Lê: Giòng họ của Ông Lê Ngọc Lành. Ấp Thượng.
- Họ Trần: Giòng họ của Ông Trần Văn Khả. Giồng Nhánh
- Họ Nguyễn: Giòng họ của Ông Cả Đẩu. Ấp Hạ.
- Họ Ngô: Giòng họ của Ông Ngô Công Điện. Con cháu có những người giàu có như: Ông Ngô Công Triệu (Chủ Triệu), Ông Ngô Công Thiều (Chủ Thiều), Bà Ngô Thị Tranh (Bà Thung Thuần), Ông Ngô Công Đức (Dân Biểu Quốc Hội VNCH).

(Lưu ý: Bài dưới đây viết về Giòng họ Ngô Công ở Quãng Nam. Riêng giòng họ Ngô Công ở Bãi-Xan có liên hệ hay không với giòng họ Ngô Công ở Quảng Nam nầy thì chưa thể xác định được. Hy vọng trong một ngày gần đây, sẽ tìm đủ tài liệu để chứng minh rỏ ràng nguồn gốc của giòng họ Ngô Công ở Bãi-Xan)

Giòng họ Ngô Công:
(bài trích từ vietnamgiapha.org viết về tộc họ Ngô Công)
Tộc Ngô Công cũng như bao giòng tộc khác của xã Điện Phước có khởi nguồn từ đất Bắc, tính đến nay dã có lịch sử hơn 500 năm, trãi qua 17 đời con cháu nối tiếp. Ngược dòng lịch sử trở về với cội nguồn của gia tộc chúng ta dược biết Ngài thủy tổ tiền hiến tộc Ngô tên là Ngô Công Văn là tiền hiền khai canh được vua Khải Định sắc phong “ Tiền hiền khai canh dực bảo trùng hưng linh phò là Ngô tướng công tôn thần”, ngài là con trai của ngài thái thượng Ngô Đài nguyên quán ở Diện Lăng, huyện Thừa Tiến, quận Bột Hải, trấn Nghệ An.

Năm 1472 vâng theo chiếu chỉ vua Lê Thánh Tông trên đường nam tiến mở mang bờ cõi, ngài tiền hiền tộc ta cùng với các tộc Nguyễn, Phan vào đến phủ Triệu Phong trấn Thuận Hóa khai phá đất đai lập nên xã Trà Trì. Đến đời chúa Nguyễn Hoàng, thế nước loạn ly Trịnh – Nguyễn phân tranh, lại có lệnh vào nam dẹp giặc Chiêm Thành khi đến vùng đất Quảng Nam, các ngài chọn mảnh đất Hòa Đa ngày nay để quần cư lập nghiệp. Lúc bấy giờ toàn bộ vùng đất này là rừng thiêng, nước độc, chim kêu, vượn hú, thú dữ rập rình nhưng với quyết tâm và nghị lực phi thường ngày đêm khai phá đất hoang, qua một thời gian dài số đất mà các ngài cùng khai phá dược 50 mẫu, tuy không nhiều lắm nhưng cũng đủ để định cư lâu dài. Tuy vậy song với tầm nhìn xa trông rộng của các bậc tiền nhân qua nhiều lần khảo sát nhận thấy vùng đất bên kia sông Phủ Kỳ và Kỳ Lam là một vùng đất rộng nằm kẹp giữa 2 con sông lớn phù sa hằng năm liên tục bồi đắp cây rừng tốt tươi nếu được khai phá thì nơi đấy sẽ vô cùng thuận lợi cho việc canh tác, sản vật làm ra sẽ dồi dào vừa có của ăn, của để. Xuất phát từ nhận định đúng dắn nói trên sau khi đã bàn bạc và thảo luận cụ thể ngài Tiền hiền tộc Ngô cùng với 2 tộc Nguyễn, Phan xuất tiến vào vùng đất phía nam để tiếp tục khai khẩn đất đai lập nên làng Bảo An xã Điện Quang ngày nay. Lược sử gia tộc đến đây đủ để bà con thân tộc chúng ta hiểu rằng vùng đất Hòa Đa ngày nay và vùng đất Bảo An xã Điện Quang vốn đã cưu mang con cháu tộc Ngô từ bao đời nay. Ngày nay con cháu Ngô tộc không những chỉ ở tại Bảo an, Hòa Đa mà còn sinh sống tại khắp các miền đất nước: Thành phố Đà Nẵng, Huế, Nước Ngọt, Duy Xuyên, Quế Sơn, Đà Lạt, Thành phố Hồ Chí Minh. Nhằm giúp hiễu rõ hơn về gia phả tộc Ngô, chúng tôi xin phép lược trích gia phả như sau:

• Thượng thái tổ khảo tỷ Ngô Phú Quân (3/12) nguyên Nghệ An chánh quản, trung chánh nhàn, húy đài nguyên nước Bùi Thị Quý Liễu (15/01) mộ táng Nghệ An trấn.

• Ngô tướng Công Quý Bồ, sắc phong tiền hiền (16/11), Tống Thị Quý Dương (21/12)

  • Đời thứ nhất, nhất thế: Ngài tiền hiền khai khẩn tướng công Ngô Công Văn, vợ là Phan Thi Cổi. Sanh hạ 01 trai.

  • Đời thứ hai, nhị thế: Hậu hiều ngài Ngô Công Trinh, vợ là Huỳnh Thị Lợi. Sanh hạ 01 trai.

  • Đời thứ ba, tam thế: Ngô Công Trường, vợ là Phan Thị Nở. Sanh hạ 01 trai.

  • Đời thứ tư, tứ thế: Ngô Công Trình, vợ là Nguyễn Thị Tiền.

  • Đời thư năm, ngũ thế: Ngô Công Bá, vợ là Nguyễn Thị Si. Sanh hạ 4 trai, chia làm 4 phái:

    • Phái nhất: Ngài cao tổ khảo Ngô Công Hanh, vợ là Dương Thị Lợi.

    • Phái nhì: Ngài cao tổ khảo: Ngô Công Thận, vợ là Nguyễn Thị Dung.

    • Phái ba: Ngài cao tổ khảo Ngô Công Thuật, vợ là Lê Thị Khâm.

    • Phái tư: Ngài cao tổ khảo Ngô Công Thanh, vợ là Nguyễn Thị Tánh.
       

  (VN Gia Phả)